Арыстан Баб кесенесі – Қазақстанның тарихи және рухани мұрасының ерекше ескерткіші, ол Түркістан облысы, Отырар ауданында орналасқан. Бұл кесене XI-XII ғасырларда өмір сүрген, белгілі сопы және ислам дінін таратушы Арыстан Бабтың құрметіне салынған. Арыстан Баб Қожа Ахмет Яссауидің рухани ұстазы әрі ақылшысы болған, сол себепті оның есімі қазақ халқының тарихында ерекше орын алады.
Кесене жайлы аңыздар көптеп айтылады, солардың бірі бойынша, Мұхаммед пайғамбардың (с.ғ.с.) құрмасын Арыстан Бабқа аманат етуі және оның бұл құрманы Қожа Ахмет Яссауиге табыстағаны туралы баяндалады. Бұл оқиға кесенені ерекше қасиетті мекен ретінде қарастыратындардың көптігін көрсетеді.
Кесененің салынуы бірнеше кезеңдерге жатады. Бастапқы құрылысы XII ғасырда бой көтерсе, табиғи апаттар мен уақыттың әсерінен бірнеше рет қайта жөнделіп, бүгінгі күнге дейін сақталды. Кесене XIX-XX ғасырларда қайта жаңғыртылып, қазіргі кездегі бейнесін алды.
Архитектуралық тұрғыдан алғанда, кесене ислам сәулет өнерінің классикалық үлгісі болып табылады. Ол күйдірілген кірпіштен салынған, екі негізгі бөліктен тұрады: біреуі қабір бөлмесі болса, екіншісі намаз оқуға арналған мешіт ретінде қызмет етеді. Кесененің биік күмбездері, сәнді аркалары және ортағасырлық нақыштармен безендірілген қабырғалары оның ерекше эстетикалық және тарихи құндылығын көрсетеді.
Арыстан Баб кесенесі – Қазақстанның рухани орталығы саналатын Түркістан қаласына зиярат етушілер үшін маңызды орын. Кесене маңында адамдар Алладан жақсылық тілеп, дұға етеді және мұсылмандық дәстүрлерді ұстанады. Бұл жер тек діни ғана емес, мәдени-тарихи орын ретінде де маңызға ие. Жыл сайын кесенеге мыңдаған зияратшылар келіп, еліміздің рухани тарихына терең бойлайды.
Арыстан Баб кесенесі тек қазақ халқы үшін ғана емес, бүкіл ислам әлемі үшін ерекше тарихи және рухани мұра болып табылады. Оның аңыздармен өрілген тарихы, сәулет өнері және рухани маңызы ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіліп, халқымыздың ұлттық мұрасын байыта түсуде.